მინერალი კალიუმი არის ელექტროლიტი, რადგან ის წყალში ძალიან რეაქტიულია. წყალში გახსნისას ის დადებითად დამუხტულ იონებს წარმოქმნის.
ეს განსაკუთრებული თვისება საშუალებას აძლევს მას გაატაროს ელექტროენერგია, რაც მნიშვნელოვანია ორგანიზმში მრავალი პროცესისთვის.
მიუხედავად იმისა, რომ მას ხშირად ყურადღებას არ აქცევენ, კალიუმი საკმაოდ მნიშვნელოვანია ჯანმრთელობისთვის.
რა არის კალიუმი
კალიუმი არის მესამე ყველაზე უხვი მინერალი ორგანიზმში. დაახლოებით 98% გვხვდება უჯრედებში, აქედან 80% კუნთოვან უჯრედებში, ხოლო დანარჩენი 20% გვხვდება ძვლებში, ღვიძლში და სისხლის წითელ უჯრედებში.
ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ ის ფუნქციონირებს როგორც ელექტროლიტი. წყალში ყოფნისას ელექტროლიტი იხსნება დადებით ან უარყოფით იონებად, რომლებსაც აქვთ ელექტროენერგიის გატარების უნარი. კალიუმის იონები ატარებენ დადებით მუხტს.
თქვენი სხეული იყენებს ამ ელექტროენერგიას სხვადასხვა პროცესების სამართავად, მათ შორის სითხის ბალანსის, ნერვული სიგნალებისა და კუნთების შეკუმშვის რეგულირებაში.
ამრიგად, ორგანიზმში ელექტროლიტების დაბალი ან მაღალი რაოდენობა შეიძლება გავლენა იქონიოს ბევრ მნიშვნელოვან ფუნქციაზე.
წყარო და მნიშვნელობა
კალიუმს შეიცავს საკვები, განსაკუთრებით ხილი, ბოსტნეული და თევზი და ის საკმაოდ მნიშვნელოვანია ჩვენი ორგანიზმისთვის.
მაგალითად, კალიუმი აუცილებელია ორგანიზმში სითხის ბალანსის შესანარჩუნებლად, გულისა და თირკმელების ჯანმრთელობისთვის.
სისხლში კალიუმის დონის დაქვეითებამ შეიძლება შეაფერხოს ორგანიზმის ნერვული იმპულსების წარმოქმნის უნარი. ამიტომ, კალიუმის ადეკვატური მოხმარება გადამწყვეტია ჯანსაღი ნერვული აქტივობის შესანარჩუნებლად.
ასევე, სისხლში კალიუმის დონის დისბალანსმა შეიძლება დაასუსტოს კუნთების ფუნქცია. ეს მინერალი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია გულის ჯანმრთელობისთვის, რადგან მისი მოძრაობა უჯრედებში და მათ გარეთ გარეთ ინარჩუნებს რეგულარულ გულისცემას.
კალიუმის დადებითი მხარე
როგორც ზემოთ აღინიშნა, კალიუმი მრავალ ფუნქციას ასრულებს და შესაბამისად, მას სხვადასხვა დადებითი გავლენა აქვს ჩვენს ჯანმრთელობაზე.
არტერიული წნევის შემცირება
მაღალი არტერიული წნევა წარმოადგენს გულის დაავადების ძირითად რისკფაქტორს. კალიუმს შეუძლია არტერიული წნევის შემცირება, ნატრიუმის შემცირებით, რაც მაღალი წნევის გამომწვევია.
კვლევების მიხედვით, კალიუმის მოხმარების გაზრდამ შეიძლება შეამციროს სისტოლური არტერიული წნევა დაახლოებით 3.49 mmHg-ით და დიასტოლური არტერიული წნევა 1.96 mmHg-ით.
ინსულტის პრევენცია
ტვინში არასაკმარისი სისხლის ნაკადის შედეგად გამოწვეული ინსულტი უამრავ ადამიანს კლავს. კალიუმს კი შეუძლია ინსულტის რისკის შემცირება.
სხვადასხვა კვლევაზე დაყრდნობით, კალიუმის მაღალი შემცველობის მქონე პირებს აქვთ ინსულტის 24%-ით ნაკლები რისკი. ასევე, კალიუმი დაკავშირებულია გულის დაავადებების შემცირებულ რისკთან.
ოსტეოპოროზის თავიდან არიდება
ოსტეოპოროზი აღინიშნება ფოროვანი ძვლებით და ხშირად ასოცირდება კალციუმის დაბალ დონესთან. კვლევებმა აჩვენა, რომ კალიუმით მდიდარ დიეტას შეუძლია თავიდან აიცილოს ოსტეოპოროზი შარდში კალციუმის დაკარგვის შემცირებით.
კვლევამ, სადაც 62 ქალი მონაწილეობდა, აჩვენა, რომ მეტი კალიუმის მქონე პირებს ჰქონდათ უფრო მეტი მთლიანი ძვლის მასა და გაზრდილი ძვლის სიმკვრივე წელის და თეძოს მიდამოებში.
თირკმლის კენჭების პრევენცია
თირკმლის კენჭები წარმოიქმნება კონცენტრირებული შარდისგან, რომელიც ხშირად შეიცავს კალციუმს. კალიუმის ციტრატს შეუძლია შეამციროს შარდში კალციუმის დონე, რაც ხელს უწყობს თირკმლის ქვების წარმოქმნას.
კვლევებმა აჩვენა, რომ ადამიანები, რომლებიც მოიხმარენ კალიუმის ჭარბ რაოდენობას, ჰქონდათ 51%-ით ნაკლები რისკი თირკმელებში კენჭების გაჩენის ოთხი წლის განმავლობაში და 35%-ით ნაკლები რისკი 12 წლის განმავლობაში.
კალიუმის ნორმა
ზოგადად, კალიუმის დღიური დოზა მერყეობს 3500-4700 მილიგრამს შორის, თუმცა მნიშვნელობა აქვს სქესს, ასაკს და მდგომარეობას.
მოცემულ ცხრილიდან შეგიძლიათ გაიგოთ, თუ რა არის თქვენი დღიური კალორიის ნორმა.
| ჯგუფი | კალიუმის ნორმა |
|---|---|
| 0-6 თვე | 400 მგ |
| 7-12 თვე | 860 მგ |
| 1-3 წელი | 2000 მგ |
| 4-8 წელი | 2300 მგ |
| ბიჭი 9-13 წელი | 2500 მგ |
| გოგო 9-13 წელი | 2300 მგ |
| ბიჭი 14-18 წელი | 3000 მგ |
| გოგო 14-18 წელი | 2300 მგ |
| კაცი 19+ წელი | 3400 მგ |
| ქალი 19+ წელი | 2600 მგ |
| მეძუძრი დედა | 2800 მგ |
| ორსული ქალი | 2900 მგ |
ადამიანთა უმეტესობა აკმაყოფილებს კალიუმის ნორმას და რეკომენდებული რაოდენობის მიღებას. კალიუმის დეფიციტი იშვიათია და ის ხდება მნიშვნელოვანი რაოდენობის დაკარგვის დროს, ქრონიკული ღებინება ან დიარეა.
კალიუმის ჭარბი მიღება ასევე იშვიათია. სისხლში კალიუმის მაღალი დონე, როგორც წესი, გამოწვეულია სხეულის უუნარობით გამოდევნოს მინერალი შარდით.
ასევე, თირკმელების ქრონიკული დაავადების მქონე პირებს, ხანდაზმულებს და ინდივიდებს, რომლებიც იღებენ სპეციფიკურ მედიკამენტებს, შეიძლება შეეზღუდოთ კალიუმის მიღება.
ოპტიმალური ჯანმრთელობისთვის, განსაკუთრებით ხანდაზმულებში, რომლებსაც აქვთ მაღალი არტერიული წნევის, ინსულტის, თირკმლის კენჭების და ოსტეოპოროზის რისკი, აუცილებელია კალიუმის დონის რეგულირება.
შეჯამება
კალიუმი არის მინერალი, რომელიც გადამწყვეტ როლს ასრულებს სითხის ბალანსის, კუნთების შეკუმშვისა და ნერვული სიგნალების რეგულირებაში. ის მნიშვნელოვანია ჯანმრთელობისთვის და ამცირებს სხვადასხვა დაავადების რისკს.
